Onze aanpak
De Monumentenwacht ondersteunt eigenaren en beheerders bij het onderhoud van hun monument. Onze ambitie is helder: het voorkomen van verval door middel van preventief en doelmatig onderhoud.
Wij zijn onafhankelijk
De Monumentenwacht doet haar werk zonder winstoogmerk. Wij hebben geen afspraken met bouwbedrijven of adviesbureaus. De meeste provinciale Monumentenwachten ontvangen een subsidie van de provincie waardoor zij hun diensten tegen een laag tarief aan kunnen bieden.
Wij staan voor sober en doeltreffend onderhoud
Door uw monument regelmatig te inspecteren, kunnen we beginnend verval vroegtijdig signaleren en efficiënt ingrijpen. Zo kunnen we voorkomen dat kleine gebreken uitgroeien tot grote en kostbare restauratieopgaven.
Wij hebben jarenlange ervaring
De historische bouwstijl, bijzondere constructies en bewerkelijke materialen maken onderhoud en herstel van monumenten ingewikkeld. Daar is deskundigheid en ervaring bij nodig. Onze inspecteurs komen al ruim 45 jaar bij eigenaren over de vloer. In totaal inspecteren wij ruim 10.000 monumenten per jaar en omdat we vaak jaarlijks langskomen, kennen we het pand door en door.
MonumentenwachtNL
In elke provincie is een Monumentenwacht actief, die zelfstandig en onafhankelijk opereert. Als landelijke koepel treedt MonumentenwachtNL op ter belangenbehartiging en ondersteuning van de provinciale organisatiestructuur. Daarnaast biedt MonumentenwachtNL als netwerkorganisatie een platform waar kennis, ervaring, expertise en faciliteiten uitgewisseld kunnen worden. MonumentenwachtNL is de werknaam van de Vereniging Provinciale Monumentenwachten Nederland (VPMN), waar alle provinciale Monumentenwachten bij zijn aangesloten.
Bestuur MonumentenwachtNL
- Harald Hendrix, voorzitter
- Sanne de Koning, secretaris
- Michael de Langen, penningmeester
- Corrie Boer, bestuurslid
Abonnee worden?
U kunt abonnee worden van de Monumentenwacht als u eigenaar bent van een rijks- of gemeentelijk monument, beschermd dorps- of stadsgezicht, of een object met cultuurhistorische waarde. Ga naar de website van uw provinciale Monumentenwacht om u aan te melden.
Het ontstaan van de Monumentenwacht
Onderhoud plegen is van alle tijden, maar het heeft even geduurd voordat er op landelijk niveau regels voor werden opgesteld. De eerste Monumentenwet (1961) legde de verantwoordelijkheid voor het onderhoud van cultuurhistorische waardevolle gebouwen nog geheel bij de eigenaar neer. Wel gold als voorwaarde voor het verkrijgen van subsidie voor het herstel van het monument, dat 'het object in de staat moet worden gehouden waarin het door de herstelling is gebracht'. In de praktijk werd deze bepaling weinig gehandhaafd.
Op internationaal niveau roerde de monumentensector zich ook. In 1964 stelde het Charter van Venetië onder andere dat regelmatig onderhoud onontbeerlijk is bij het behoud van het onroerend cultureel erfgoed. Bij de restauratiegolf van de jaren ’70 van de vorige eeuw bleek dat veel van de werkzaamheden het gevolg waren van achterstallig onderhoud aan het gebouw. Het tijdig constateren van gebreken zou veel geld kunnen besparen en, belangrijker nog, verlies van cultuurhistorische waarde van het monument kunnen voorkomen.
“De Monumentenwacht voorziet niet in een dringende behoefte, maar in een schreeuwende noodzaak”
- H.W. van Doorn, minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk, bij de oprichting van Monumentenwacht Noord-Brabant in 1975
Dit inzicht leidde in 1973 tot de oprichting van een inspectiedienst, de Stichting Monumentenwacht Nederland, die zich ten doel stelde om door het nemen van preventieve maatregelen monumenten te behoeden voor mogelijk verval. In die eerste fase van de Monumentenwacht lag de nadruk vooral op het voorkomen en herstellen van lekkages en inwatering. De eerste abonnees waren kerkeigenaren.
Om effectiever te kunnen werken, werden provinciale monumentenwachten opgericht, te beginnen in Groningen en Friesland. Zo kon ook het eigen karakter van monumenten per provincie beter worden gerespecteerd. Eind 1978 was er in negen provincies een Monumentenwacht werkzaam. Tegenwoordig is elke provincie voorzien van een Monumentenwacht.